Hoe je als 'insultant' het verschil maakt in jouw organisatie

Deze commercieel directeur vertelde mij enkele jaren geleden over zijn ervaring. Hij gaf zijn medewerker een bijzondere key performance indicator mee: doorbreek dit jaar twee keer vaste patronen. Niet meer, niet minder. Daarmee nodigde hij de young professional uit om nieuwsgierig te zijn naar alternatieve manieren om tot oplossingen te komen. Kortom, de commercieel directeur daagde zijn medewerker uit om zich niet op te stellen als een consultant, maar als een insultant.

Insultants zijn professionals binnen een organisatie die de organisatie uitdagen om fundamentele aannames ter discussies stellen. Het doel hiervan is om hardnekkige denkpatronen te doorbreken. Hierdoor is groei mogelijk in leiderschap, innovatie en talentontwikkeling. Insultants stellen vaak de ongemakkelijke vragen en organiseren projecten om de bestaande situatie te doorbreken.

“In tegenstelling tot ‘consultants’ die van buitenaf organisaties adviseren, werken ‘insultants’ van binnenuit aan groei en verandering.”

Het woord ‘insultant’ heeft vooral bekendheid gekregen door het boek Breakthrough Companies, van Keith McFarland. In tegenstelling tot ‘consultants’ die van buitenaf organisaties adviseren, werken ‘insultants’ van binnenuit aan groei en verandering. McFarland en zijn team bestudeerden een lange tijd 7000 bedrijven uit onder meer de Fortune 500 lijst en vroegen zich af waarom het maar 9 van die bedrijven gelukt was om serieuze omzetverbeteringen te behalen gedurende de meetperiode. Volgens McFarland hebben veel organisaties ’behoefte aan een ander geluid’. Hij zag dat de CEO’s bij veel van de doorbraakstrategieën aanvankelijk niet eens achter het voorstel van de nieuwe aanpak stonden. Rondom de ceo hadden zich adviseurs en collega’s verzameld die de visies ondersteunden waar het meeste consensus over was. Daardoor ontstaat een blinde vlek.

Tegenovergestelde meningen worden niet gewaardeerd en als lastig ervaren. Insultants zorgden ervoor dat de noodzakelijke punten toch op de agenda bleven en ze lieten zich niet stoppen door de weerstanden. Insultants zijn in de praktijk niet de mensen die beledigend gedrag vertonen. Het zijn de professionals die het moeten hebben van hun bevlogenheid, volharding en hun vermogen om gemakkelijk verbinding te maken met mensen van verschillende achtergronden. Dit maakt insultants tot waardevolle medewerkers om organisaties en teams te helpen groei te realiseren door nieuwe invalshoeken te adopteren.

Hoe ontwikkel je jezelf en anderen tot insultant in jouw organisatie? Hieronder 7 tips in de Kleine Stijlgids voor Insultants. Samengevat zou je dit als volgt kunnen onthouden: kijk als een kind, handel als een leider.

“Insultants zijn in de praktijk niet de mensen die beledigend gedrag vertonen. Het zijn de professionals die het moeten hebben van hun bevlogenheid, volharding en hun vermogen om gemakkelijk verbinding te maken met mensen van verschillende achtergronden.”

Een kleine stijlgids voor insultants

McFarland geeft in zijn boek 6 tips. Ik heb daar nog een 7e aan toegevoegd en ze alle zeven vervolgens uitgewerkt vanuit de invalshoek om met lichtheid, respect en volharding tot doorbraken te komen.

1. Wees empatisch

Overtuig de ander niet met nog meer feiten en argumenten als je weerstand ervaart. Zoek naar wat het echte bezwaar is van de ander. Onder de oppervlakte van elk bezwaar ligt altijd een aanname of overtuiging over hoe de wereld is. Vaak blijven die overtuigingen buiten beeld en zijn discussies niet meer dan schermutselingen tussen jouw en mijn argumenten. Je doorbreekt dit patroon door eens door de ogen van de ander naar de situatie te kijken. De ander voelt zich begrepen en jij begrijpt het echte bezwaar beter waardoor je daar een alternatieve kijk op de situatie tegenover kunt zetten.

1. Val niemand aan

Zoals we al eerder opmerkten: insultants drukken hun zin niet door met intimidatie of machtsvertoon, maar door uit te dagen en te verleiden. Je taak is om de ander met liefde, humor en compassie uit zijn of haar comfortzone te halen en hem of haar te verleiden om te experimenteren en spelen met nieuwe invalshoeken.

1. Doe niets achter iemands rug

Insultants strijden met open vizier. Het gaat er niet om via de achterkamertjes een voorstel alsnog akkoord te krijgen, maar om via een open dialoog medestanders en ambassadeurs te vinden voor je standpunt. Het geeft jou de gelegenheid om te leren van de invalshoeken die collega’s inbrengen, zij zijn tenslotte jouw insultant. Het geeft anderen de gelegenheid om een ’proefrit’ te maken met jouw idee: hoe zou het in mijn situatie kunnen werken, wat zou het mij op kunnen leveren?

1. Hou niemand voor de gek

Veel mensen noemen zich tegenwoordig ’change agent’ zonder dat ze zelf fundamentele zaken in hun leven hebben doorbroken of zich in alle kwetsbaarheid door anderen willen laten raken. Hier gelden de beroemde woorden van Gandhi: ’Be the change you wish to see in the world’. Kortom: wees eerlijk en laat in je woorden en daden zien waar je voor staat.

1. Gedraag je als volwassene en niet als een dreinend kind.

Dreinende kinderen hebben zo hun manieren om hun zin te krijgen: manipuleren, omkopen, dreigen, stug doorzeuren of schrik aanjagen door boosheid of huilbuien. Insultants zijn geen dreiners en ze trappen er ook niet in als anderen dat bij hen doen. Sta erboven en bepleit je vernieuwende aanpak vanuit gelijkwaardigheid. Eigenlijk: zie de insultant in de ander zoals je die in jezelf ziet.

1. Wees assertief en volhoudend

Insultants laten zich niet snel uit het veld slaan. Topbasketballer Michael Jordan zei ooit: “Het maakt niet uit of ik de wedstrijd nu win of verlies, elke uitslag brengt mij dichter bij mijn kampioenschap.” De meeste mensen zijn blij als ze winnen en balen als ze verliezen. Jordan gaat een stap verder. Elke wedstrijd studeert hij op wat er goed ging en wat er beter had gekund. Daaruit trekt hij lessen voor zijn volgende wedstrijd. Laat je niet uit het veld slaan als de anderen niet gelijk overtuigd zijn van je voorstel, maar blijf in gesprek en blijf zoeken naar mogelijkheden.

1. Stel de ongemakkelijke vragen

Insultants kunnen weerstanden, vastgeroeste overtuigingen, zorgen en twijfels blootleggen met een bijzonder krachtig middel dat kinderen en filosofen gemeenschappelijk hebben: de ongemakkelijke vraag. Ik kom daar later nog uitgebreid op terug. Door vragen te stellen in plaats van powerpoints met antwoorden te geven, nodigt de insultant anderen uit om die aannames te onderzoeken en zo tot nieuwe oplossingen te komen.