Leiderschap, de authentieke weg naar binnen
“We are constantly invited to be who we are” -Henry David Thoreau
Mijn visie vanuit mijn vakgebied Executive Search voor Servant-Leadership, is dat persoonlijke ontwikkeling de opmaat naar succes is. Ik ga ervanuit dat mensen die bewust stappen hebben gezet in hun persoonlijke ontwikkeling succesvoller zijn. Zij weten wie ze zijn, waar ze voor staan en wat voor invloed hun gedrag op anderen heeft. Voor welke vorm van leiderschap je ook kiest (verbindend, natuurlijk, mensgericht, betekenisvol, resultaatgericht, persoonlijk, inspirerend leiderschap etc.), voor mij is authenticiteit de kern van alle vormen van leiderschap en leiderschap is per definitie dienend.
Bij authenticiteit gaat het om echtheid, oprechtheid en oorspronkelijkheid. Ontdekken wie je bent, waar je voor staat en consequent handelen vanuit dit kompas. Authenticiteit betekent je ‘ware zelf’ zijn. Je uit je op een manier die past bij je intenties, gedachten en gevoelens, bij wie je kortom echt bent. Authentieke mensen kennen hun ego en zorgen ervoor dat hun ego bij beslissingen en communicatie niet in de weg zit. Naast dat zij goed weten waar ze voor staan en wat hun waarden zijn, kennen zij hun kwaliteiten, valkuilen en dromen. Zij zijn op hun gemak met zichzelf en kennen zichzelf. Hierdoor is er ruimte voor anderen, die zich gehoord, gezien en begrepen voelen, het wordt eenvoudiger om beslissingen te nemen en om te handelen. Authentieke mensen zijn consequent, helder, betrouwbaar en open minded.
Authenticiteit in de praktijk Hoe ziet authentiek leiderschap er in de praktijk uit? Wat is authenticiteit? Wanneer ben je dat? Ik ging hierover in gesprek met Harry Coumans, gemeente secretaris en algemeen directeur van Gemeente Kerkrade. Zijn antwoord is krachtig: Jezelf zijn en blijven, dat is de kern naast oprecht en eerlijk, met beide benen op de grond staan en de dingen simpel houden. Coumans kan inmiddels niet meer anders. Als gevolg van authenticiteit ervaart hij dat mensen zich vertrouwt en veilig voelen. Hij ondervindt hierdoor dat hij vlot en gemakkelijk een relatie opbouwt. Ik zie wie er tegenover me zit en zoom daarop in. Vanuit de inhoud gezegd: ik geloof in mijn verhaal en zoek dan naar aansluiting. Voor Coumans hoort empathie onlosmakelijk bij authenticiteit. Hij heeft zijn authenticiteit ontwikkeld door de echte levenslessen. Een jeugd met veel plezier en ontspanning. Opgegroeid in een café met mensen van allerlei rangen en standen om zich heen. Er werd gelachen en gehuild, er werd feest gevierd en er werden begrafenissen gehouden. De kern is dat Coumans daar het leven geleerd heeft. Door deze leerschool heeft men zowel in zijn privéleven als zijn carrière vlot in de gaten dat hij snel verbindingen legt en ziet men zijn gedrevenheid. Harry Coumans beweegt zich tussen het openbaar bestuur en politieke organisaties. Hier wordt ontwikkeling niet direct omarmd, er spelen andere belangen. Hoe neem je de politiek mee in de beweging? Op welk moment en op welke manier? Coumans heeft geleerd om mensen in kleine stapjes mee te nemen. Dat doet hij bewust en soms ook onbewust. In zijn werkomgeving moet je ook de zaken beredeneren. Alleen op de inhoud zitten, betekent kracht verliezen. Dat doet hij niet te lang, dat houdt hem tegen om vanuit zijn hart en intuïtie te werken. Hij gaat dan op zoek naar mensen waar hij echt aansluiting mee heeft en bespreekt wat hem bezighoudt. Dat helpt om goede beslissingen te kunnen nemen en om een versnelling hoger te gaan. Het leert Coumans tevens om beter om te gaan met onzekerheid. Over mensen aannemen die beter zijn dan hijzelf, zegt Harry het volgende: “ik heb daar geen enkele moeite mee. Ik wil alleen maar goede mensen om mij heen. Het is een kunst om die te krijgen. Het liefst wil ik dat ze allemaal excelleren, het podium pakken. Zodra zij schitteren, ben ik trots en een tevreden mens. Dat is de ontwikkeling die ik wil zien. Mijn meerwaarde zit in dit proces faciliteren. Kijken welke kwaliteiten er aanwezig zijn in een team.”
Aansluiting Coumans voedt zichzelf door op zoek te gaan naar gelijkgestemden. Dat kunnen mensen buiten de gemeente zijn en hij vindt ze ook tijdens ontmoetingen in het dagelijks leven, mensen met levenswijsheid. Hoe pakken zij de dingen aan? Wat zijn hun ervaringen en valkuilen? Hij leest boeken over weerstand, leiderschap of andere zaken die met ontwikkeling te maken hebben. Hij reflecteert op vragen als: “Hoe ga ik daarmee om? Wat kan ik ervan leren? Luister ik wel voldoende?” Hij spreekt mensen bewust aan. Het gaat hem om oprechte aandacht voor elkaar en dat zit volgens hem in de kleine dingen.
Authentiek leiderschap kenmerkt zich door op alle niveaus jezelf te blijven. Steeds opnieuw aansluiting zoeken op de diverse niveaus, zoals bestuur en burgemeester, directieteam, Ondernemingsraad en externen. Doordat hij de dingen die hij zegt en doet, dicht bij zichzelf houdt, zien de diverse niveaus, dat het echt is. Hij staat voor zijn zaak en doet zich niet anders voor dan hij is. Het zit in aanwezig zijn, een bijdrage leveren, contact maken met de buitenwereld.
Blijf nieuwsgierig Via je omgeving ervaar je je eigen authenticiteit. Het is een wisselwerking tussen de buitenwereld en het inzicht dat je krijgt in je eigen ontwikkeling. Het gaat samen met reflecteren. Open staan voor verbetering. Het is een groeiproces. Je dwingt authenticiteit niet af via macht en gezag. De feedback die Harry ontvangt uit zijn omgeving is: jij doet de dingen op een natuurlijke manier.
Wat zijn de gevolgen van authenticiteit? Coumans is blij dat de beweging binnen de Gemeente Kerkrade is overgenomen door de Provincie Limburg samen met Wonen Limburg, Iba en Zuid Hoge School. Het is een project waarbij met bewoners wordt gekeken wat er nodig is om bewonersinitiatieven te ondersteunen met als leidraad de woorden ‘organisch proces,’ ‘natuurlijk moment,’ ‘co-creëren,’ ‘zelfredzaamheid,’ ‘tevoorschijn’ en ‘vervloeien.’ (Lees hier meer over het initiatief Extra steun voor bewonersinitiatieven in Kerkrade) . Coumans vindt het belangrijk dat je jezelf vragen blijft stellen om je authenticiteit te ontwikkelen. Hoe goed ken je jezelf? Weet je wat het effect van jou op mij en op de groep is? Ben je hiervan bewust? Ken je je kwaliteiten en je valkuilen? Authentiek leiderschap is geen vanzelfsprekendheid. Er is durf voor nodig. Coumans geeft aan dat zijn jarenlange ervaring hem het vertrouwen geeft authentiek te zijn. Ook hij maakt fouten. Het gaat erom hoe je met deze fouten omgaat én dat je van je fouten leert, dat je feedback kunt ontvangen, zelfs opzoekt en zelfkritisch blijft. Hierdoor blijf je als persoon en leidinggevende groeien. Coumans adviseert: “blijf nieuwsgierig. Investeer in jezelf. Je bent namelijk nooit gearriveerd. De reis blijft interessant door met elkaar in gesprek te blijven.” Coumans deelt zijn visie op leiderschap en jarenlange ervaring graag met bestuurders, directie/management teams en andere geïnteresseerden.
Wil je meer weten over de activiteiten van Harry Coumans? Je kunt hem volgen op LinkedIn of contact opnemen via Mail.
Kenmerken van authentieke leiders op een rijtje:
Luistert naar eigen intuïtie en durft zijn mening te baseren op eigen waarneming
Is zichzelf
Gaat te rade bij zichzelf in zijn oordeelsvorming
Durft eigen behoeften te vervullen en heeft daar oog voor
Maak keuzes op basis van eigen behoeften
Neemt verantwoordelijkheid voor zijn eigen leven en laat de verantwoordelijkheid waar nodig bij de ander liggen
Gaat zijn eigen weg
Is oorspronkelijk, oprecht, origineel, puur en zuiver
Geeft zijn eigenheid vorm
Betrouwbaar
Dwingt respect af
Is authentiek leiderschap te ontwikkelen? Ja, authentiek leiderschap is te ontwikkelen. De kanttekening daarbij is mijns inziens dat je niet authentiek wordt op een training of cursus, het dient wel in je te zitten. Authentieke mensen zijn deels gevormd door het leven, ongeacht school of opleiding. Zij zijn op zoek naar antwoorden op reflecterende vragen zoals: ken je jezelf? Kun je dat verwoorden? Wat is belangrijk voor je? Wat zijn je waarden? Hoe uiten deze waarden zich in gedrag?
Zij creëren ruimte voor zichzelf (alle apparaten uit) om stil te zijn, dat is essentieel om tot je kern te komen. Stilte vind je in meditatie, een wandeling, sporten of het lezen van een mooi gedicht, een ademhalingsoefening en dergelijke. Zij reflecteren dagelijks op hun handelen (gedrag) overeenkomstig hun waarden.
Wil jij inzichtelijk krijgen waar jij staat in jouw persoonlijk leiderschap? Wat belangrijk is voor je? Wat je waarden zijn? Hoe jij je authenticiteit verder kunt ontwikkelen? Neem dan gerust contact op met The Leader Inside.
