Maak vrienden met andersdenkenden

Hoe bezielend leiderschap tegenstellingen overbrugt.

Breng de 14 invloedrijkste religieuze leiders van de wereld samen en laat hen een oproep doen aan hun volgelingen om vriendschap met elkaar te sluiten. Geen makkelijk plan. Reclamemaker Mark Woerde ging de uitdaging aan. Hij volgde zijn hart en gaf niet op waar het moeilijk werd. Zijn missie en de boodschap van de religieuze leiders bieden wijze lessen voor leiders met een pioniersgeest.

Open je hart voor het geloof van de ander en sluit vriendschap. Deze boodschap brengen de dalai lama samen met de paus, de grootmufi van Egypte, een ayatollah, een rabbi en vele andere vooraanstaande religieuze wereldleiders in de documentaire Making Friends Among Religion. Stel je eens voor dat dit de droom is die je wilt realiseren. Hoe vaak zou je te horen krijgen “Dat lukt je nooit,” “Dat heeft toch geen zin” en “Wie denk je wel dat jij bent?” Als je doorzet en die wereldleiders toch zou gaan benaderen, hoe vaak zou je een ’nee’ horen van de perschefs, secretarissen en persoonlijke adviseurs van deze wereldleiders? Velen zouden ondanks hun bevlogenheid zijn afgehaakt na de zoveelste afwijzing. Het lukte Mark Woerde, mede-oprichter en directeur strategie van het reclamebureau Havas Lemz in Amsterdam. Sinds de publicatie van de documentaire in juni 2017 deelt hij zijn verhaal in diverse kranten, tv-programma’s en vakbladen.

Een man met een missie

Woerde kwam op het idee toen hij een presentatie gaf op een congres voor jonge reclamemakers in Londen, vertelt hij aan vakblad Adformatie. Na afloop sprak één van hen Woerde aan en zei: “Je zou eens wat moeten verzinnen zodat mensen mij anders zien. Ik ben een moslim en mensen denken dat ik hen haat.” Het zette hem aan het denken. “Als mensen al een vooroordeel hebben over de vooroordelen van andere mensen over hen, dan kom je in geen eeuwigheid tot elkaar.”

“Als één van de leiders zou afhaken, zou dit onmiddellijk de boodschap ontkrachten van verbinding zoeken tussen religies.”

Het marktonderzoeksbureau Motivaction deed op zijn verzoek wereldwijd onderzoek. Dat bevestigde de stelling dat sociale spanningen in de wereld teruggebracht kunnen worden door het stimuleren van interpersoonlijk contacten tussen mensen van verschillende religieuze stromingen.

Woerde besloot toen om de belangrijkste religieuze leiders te vragen mee te werken aan het plan om vriendschappen tussen religies te stimuleren. Het plan was enorm risicogevoelig, want als één van de leiders zou afhaken, zou dit onmiddellijk de boodschap ontkrachten van verbinding zoeken tussen religies.

Hij stelde een klein team samen, schreef persoonlijke brieven, ontving afwijzingen, schreef nieuwe brieven en schakelde ondertussen zijn netwerk in om zo veel mogelijk contacten rondom de religieuze leiders te informeren over het initiatief. Hij trotseerde argwaan van autoriteiten in Israel door bijvoorbeeld zowel met Joodse als met islamitische leiders contact te zoeken. Hij had geduld, veel geduld. Zijn bezoek aan Rome om toestemming te vragen aan paus Fransiscus leek aanvankelijk te mislukken totdat hij op de terugweg naar het vliegveld gebeld werd dat hij alsnog verwacht werd op het Vaticaan. Het kostte hem en zijn team uiteindelijk twee jaar om het doel te realiseren. Inmiddels is het initiatief overgedragen aan het Elijah Interfaith Institute, waar geïnteresseerden tips en methoden kunnen downloaden om in de eigen gemeenschap dialogen op gang te brengen.

Denk groot: pionierend leiderschap in de praktijk

Het initiatief van Woerde is een mooi voorbeeld van pionierend leiderschap en groot denken, het onderwerp van mijn nieuwe boek. Pionierende leiders werken volgens twee principes. Ze laten zich niet stoppen door een ‘nee’ en ze gebruiken hun kapitaalbronnen wijs. Nu denken we bij kapitaal vaak gelijk aan geld, het financiële kapitaal. Voor wie groot denkt, is meer kapitaal beschikbaar: creatief kapitaal (ideeën), menselijk kapitaal (talent), sociaal kapitaal (relatienetwerk) en spiritueel kapitaal (bezieling). Voor wie dit kapitaal effectief weet in te zetten, is geen droom te groot om te realiseren.

Ook de boodschappen van de spirituele leiders kunnen we zien als lessen voor modern leiderschap in organisaties. De Sikh-leider Bhai Sahib Mohinder Singh zegt: “Van welke kant je de berg ook beklimt, we moeten elkaar helpen opdat wij allen dezelfde plek kunnen bereiken.” Er is dus een noodzaak voor mensen om elkaars vrienden te zijn. Paus Franciscus ervaart contact met iemand van een ander geloof als een persoonlijke verrijking en hoopt dat dit ook voor de ander geldt. Rabbi Abraham Skorka gaat in op de roeping in ons allemaal: “Het was door onze religieuze roeping dat we elkaar weer vonden in het leven.” Britse opperrabbijn Jonathan Sacks benoemt hoe mensen elkaar op zielsniveau kunnen raken: “Het mooie van een gesprek met mensen die volkomen anders zijn dan jijzelf, is dat je ontdekt hoeveel je met elkaar gemeen hebt. Dezelfde angsten, dezelfde hoop en dezelfde zorgen.” Kortom: “Begin met het delen van wat we allemaal delen, het plezier van het gesprek,” aldus Aartsbisschop Justin Welby.

We kunnen deze woorden gebruiken als inspiratiebron om organisaties te leiden: help elkaar om de hoogste bergen te beklimmen, zie verschillen als verrijking, voel de roeping in je werk, raak elkaar op zielsniveau, realiseer een groot ambitieus doel met lichtheid en plezier. Elk groot doel begint met een uitnodiging die zo klein is dat uiteindelijk niemand daar nee tegen zegt en zo groot is dat het tegenstellingen overwint. Als dat de uitgangspunten worden voor vernieuwend leiderschap, gaan we boeiende tijden tegemoet.