Moedig leiderschap maakt de wereld mooier
Moed beweegt zich tussen angst en overmoed. Leiderschap beweegt zich op de dynamische balans tussen te risicomijdend of te overmoedig. Bovenstaande houdt mij al langere tijd bezig in mijn gesprekken met de verschillende soorten leiders die op mijn pad komen. Wat maakt dat de ene leider succesvoller is dan de andere? Hoe belangrijk zijn moedige leiders voor een organisatie? Wat kunnen we van ze leren? Wat is er nodig om tot een écht duurzame verandering te komen?
Naast het feit dat leiders in meer of mindere mate de 6 karakteristieken en 10 gedragskenmerken van Servant Leadership bezitten, viel mij het volgende op: de leiders die wezenlijk iets veranderen, tonen moed! Moed is binnen Servant-Leadership een leiderschapskwaliteit, genaamd Humbleness: wees moedig en bescheiden in je zijn en doen. Het vereist zelfkennis, bewustzijn en persoonlijk leiderschap, om niet overmoedig te worden. De valkuil van moed is roekeloosheid, dat wil zeggen onverantwoorde risico’s nemen.
Leiderschapskwaliteit Moed Inge Nuijten verricht onderzoek naar Servant-Leadership. Moed beschrijft zij als een kwaliteit die mensen in staat stelt om moeilijkheden positief en vastberaden in plaats van met angst tegemoet te treden. Moed uit zich onder andere in proactief gedrag en in pionieren, in het creëren van nieuwe mogelijkheden en het bewandelen van ongebaande paden. Moed gaat over risico’s nemen, weerstand(en) trotseren en pionieren. Pionieren betekent: nieuwe benaderingen vinden voor oude problemen en (daarbij) sterk op je waarden en overtuigingen vertrouwen. Het duidt erop dat je weloverwogen risico’s durft te nemen. Daarnaast is moed een voorwaarde voor creativiteit en innovatie. Servant-leaders handelen proactief, ze durven onconventionele beslissingen te nemen en staan voor wat ze zeggen, ook al krijgen ze te maken met veel weerstand. Het impliceert onder andere dat een servant-leader op basis van zijn waarden en overtuigingen keuzes durft te maken die tegen de gevestigde orde of conventionele opvattingen ingaan. Het betekent ook: je kwetsbaar durven opstellen, jezelf durven zien zoals anderen je zien en durven vragen om en leren van feedback. Moed is een essentieel kenmerk dat servant-leaders onderscheidt van anderen. Moedige leiders geven hoop omdat zij, zelfs als het er slecht uitziet, de belangen van volgers zullen behartigen en beschermen.
Moed in de praktijk Elke grootse prestatie begint met een droom en iemand die de moed heeft om te dromen. Het is uiteindelijk de droom, die het doel bepaalt en de richting aangeeft. Hoe ziet moedig leiderschap er in de praktijk uit? Ik ging hierover in gesprek met zorgbestuurder Laurent de Vries van Viattence, specialist op het gebied van ouderenzorg. Laurent heeft ruim vier jaar geleden bewust de overstap gemaakt van directeur GGD naar de ouderenzorg. Hij trof een sector aan die in zichzelf gekeerd was. Hij heeft de gezapige cultuur binnen de ouderenzorg open gebroken. Alles staat of valt met het hebben van een visie, met lef en leiderschap. Vanuit deze drie- eenheid gaat De Vries te werk. Zelf spreekt hij liever van lef tonen, moed vindt hij een karaktereigenschap.
“Alles staat of valt met het hebben van een visie, met lef en leiderschap.”
Wat is er volgens hem voor nodig? Zijn verhaal komt op nummer één en niet zijn ego. Als je bang bent om een fout te maken, dan kan je ego je in de weg zitten. Je verhaal moet overtuigend zijn, dat moet je belangrijk vinden. Je hebt lef nodig om tegen het bestaande paradigma in te durven gaan. Je idee, je visie is het leidende principe, daaraan koppel je lef. Je gaat buiten de gebaande paden, niet roekeloos, maar omdat je erin gelooft. Je doet het niet om je ego te strelen, want als het niet lukt is dat niet erg. Je doet het voor de inhoud, het verhaal, je wilt iets realiseren. Ondanks dat je weet dat er geen vangnet is, hoop je dat je goed terecht komt. Creativiteit en lef horen bij elkaar. Geen probleem weerhoud jou om je doel te bereiken. Creativiteit vindt altijd een weg om zijn doel te bereiken.
“Moed is het lef om ondanks weerstand van buiten toch door te gaan.”
Wat is volgens De Vries moedig leiderschap? Je bent een leider, je wordt het niet. Niet iedere leider heeft lef. Laurent heeft altijd lef gehad. Het zat als klein kind al in hem. Hij sprak leraren aan en werd automatisch klassenoudste. Hij organiseerde op zijn 14e demonstraties. Hij nam altijd het voortouw, ook dat is leiderschap. Wat zijn volgens hem de gevolgen van lef tonen? Je stuit op verzet, want je stelt het bestaande ter discussie. Mensen vinden hem eigenwijs. Hij gelooft ergens in en heeft een visie op gezondheid. Dat wil hij over het voetlicht brengen, iedereen mag dat horen. Diep van binnen weet hij dat zijn visie een succes wordt, maar dat succes is niet de drive. Het verhaal over de inhoud is de drive. Andere bestuurders worden nu enthousiast en dat komt door het succes. Dit stimuleert hem om nog meer zijn best te doen: hij krijgt mensen mee, zijn visie wordt breder gedragen.
Twee concrete voorbeelden die tot duurzame verandering hebben geleid door het tonen van lef:
Viattence heeft afscheid genomen van het HKZ (Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector) als kwaliteitssysteem. Zij ontwikkelden samen met andere een eigen management kwaliteitssysteem dat nu heel succesvol is.
Viattence heeft vernieuwende nieuwbouwprojecten gerealiseerd die afwijken van het normale, reguliere verpleeghuisconcept. Het activeren van zintuigen staat hierbij centraal en de bewoner is het uitgangspunt. Lees voor meer informatie het artikel: Het uitgangspunt is altijd de bewoner
Moed is het lef om ondanks weerstand van buiten toch door te gaan.
Wil je meer weten over de activiteiten van Laurent de Vries? Je kunt hem volgen op LinkedIn Twitter of Facebook
Kenmerken van moedige leiders op een rijtje:
Een moedige leider:
Durft risico te nemen
Durft een afwijkende mening te hebben
Durft zijn nek uit te steken
Durft te experimenteren
Durft beslissingen te nemen die vergaande impact hebben op de organisatie
Durft af te gaan op eigen inzichten en intuïtie
Kiest niet altijd de gemakkelijkste weg
Gaat weerstand niet uit de weg
Haalt zekerheden uit de eigen aanpak of visie
Gaat kritiek niet uit de weg
Neemt verantwoordelijkheid voor eigen keuzes
Wil jij inzichtelijk krijgen waar jij staat in jouw persoonlijk leiderschap? Hoe maak je het mogelijk om nieuwe wegen te bewandelen? Hoe zorg je dat je dingen anders durft te doen als je denkt dat dat het beste is? Hoe sta je consequent voor wat je zegt en belooft? Neem gerust contact op met The Leader Inside.
